Nadchodzi czas, kiedy nasza kreatywność zostaje wystawiona na potężną próbę. Mowa o zbliżających się Świętach Bożego Narodzenia. Gorączkowo szukamy inspiracji na wyjątkowe i niepowtarzalne prezenty dla naszych bliskich. Zastanawiamy się, co mogłoby im sprawić radość, czego im brakuje, co byłoby przydatne. Zwykle nasze myśli krążą wokół ciepłego szala, rękawiczek czy innych części garderoby zimowej i nie tylko. Może perfumy, portfel, coś z biżuterii, a może filiżanka? 

A może zamiast tych wszystkich przedmiotów mniej lub bardziej potrzebnych podarować bliskiej osobie coś, czego zwykle życzymy sobie przy wigilijnym stole? Mam na myśli zdrowie. Oczywiście nie możemy dosłownie zdrowia zapakować w piękne pudełeczko i dać drugiej osobie ale możemy podarować coś, co przyczyni się do poprawy samopoczucia, zaopatrzy organizm w niezbędne witaminy i składniki odżywcze, doda energii i witalności. 

Bakalie - samo zdrowie

Jednym z pomysłów na taki właśnie prezent może być zestaw zdrowych przekąsek – idealny na długie zimowe wieczory: orzechy, migdały, suszone morele, żurawina i inne bakalie. Orzechy, zwłaszcza włoskie są bogatym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które znane są z licznych właściwości prozdrowotnych. Działają przeciwzapalnie, przeciwmiażdżycowo, kardioprotekcyjnie, przeciwnowotworowo. Wspomagają leczenie alergii, chorób autoimmunologicznych i  neurodegeneracyjnych, sprzyjają  chudnięciu. Migdały natomiast są zasobne w równie zdrowe jednonienasycone kwasy tłuszczowe, wapń, magnez i witaminę E. Morele suszone zawierają dużo witaminy A i betakarotenu  a także potasu, wapnia i witaminy C. Ponadto owoce suszone z uwagi na dużą zawartość błonnika wspomagają pracę jelit i zapobiegają zaparciom[1].

Idealny świąteczny relaks z kawą lub herbatą 

Jak jeszcze inaczej możemy uprzyjemnić naszym bliskim zimowe wieczory? Oczywiście wyborną herbatą. Niezależnie od tego, czy wybierzemy na prezent wysokiej jakości herbatę czarną, zieloną lub czerwoną, czy idealnie skomponowaną mieszankę herbat, owoców i ziół, poza niezwykłymi wrażeniami smakowymi, ofiarujemy również prozdrowotnie działające polifenole, którym przypisuje się właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne i immunostymulujące oraz całe bogactwo innych składników odżywczych[2].

Dla smakoszy kawy idealnym prezentem będzie oczywiście kawa, która nie tylko doda energii i poprawi nastrój ale może też działać prozdrowotnie. Według wielu badań z ostatnich lat umiarkowane picie kawy może zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, chorób neurodegeneracyjnych, zaburzeń metabolicznych a nawet nowotworów[3].

Ciekawym pomysłem na prezent dla osób, którym jednak, z różnych względów, nie służy picie kawy z kofeiną są kawy bezkofeinowe. Do wyboru mamy kawy zbożowe, orkiszowe, z nasion konopi, z cykorii, czy z żołędzi. 

Miód - zdrowy zamiennik cukru 

Innym pomysłem, szczególnie dla amatorów słodkości może być zestaw miodów i produktów pszczelich. Miody cechują się licznymi walorami leczniczymi i odżywczymi, które różnią się w zależności od miejsca i czasu zbioru. Są źródłem wielu witamin, składników mineralnych, antyoksydantów i innych wartościowych dla zdrowia związków. Wśród licznych właściwości miodów najczęściej podkreślane jest działanie regenerujące i wzmacniające organizm. Znane jest również korzystne oddziaływanie na błony śluzowe przewodu pokarmowego, mikrobiotę jelit, funkcjonowanie nerek i układu moczowego, na serce i układ krwionośny, wątrobę i wiele innych narządów. Nie przypadkowo też nasze babcie sięgały po miód przy pierwszych oznakach przeziębienia z uwagi na jego właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne oraz łagodzące kaszel, katar i ból gardła[4]. Jednym słowem miód to potężna dawka zdrowia i doskonały pomysł na wyjątkowy prezent. 

Ostatnio coraz większe uznanie zdobywa miód manuka. Powstaje z nektaru kwiatów krzewu manuka, rośliny naturalnie występującej tylko na obszarze Nowej Zelandii i południowo-wschodniej Australii. Posiada wszystkie zalety miodów naszej rodzimej produkcji ale jest coś, co go wyróżnia. To wysoka zawartość związku o nazwie metyloglioksal (MGO), który decyduje o wyjątkowo silnym działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym miodu manuka. Im wyższe stężenie tej substancji w miodzie, tym większa skuteczność działania[5]. Ograniczona dostępność i tym samym wysokie koszty pozyskiwania czynią z miodu manuka produkt niemal luksusowy ale i jego walory zdrowotne wydają się być bezcenne.

Ciekawy pomysł na prezent? Oliwy, syropy i soki!

Oliwy i różnego rodzaju oleje mogą być kolejną inspiracją na nietuzinkowe prezenty. Do wyboru mamy m.in. olej z awokado, z pestek dyni i moreli, z czarnuszki, z orzechów włoskich, z wiesiołka, z ostropestu i wiele innych. Każdy z nich jest bogatym źródłem zdrowych tłuszczy, witamin i związków o potencjale leczniczym. Spożywane na zimno jako dodatek do sałatek, białych mięs, owsianek czy innych dań wytrawnych i słodkich nie tylko wzbogacą kuchnię w nowe smaki ale przede wszystkim korzystnie wpłyną na zdrowie.

Myślę, że równie dobrym pomysłem na prezenty, które niewątpliwie sprawią przyjemność naszym bliskim są syropy i soki z owoców, np. z czarnego bzu, z aronii, z żurawiny, z pigwowca, z czarnej porzeczki, z malin lub róży.  To nie tylko bogactwo smaku i aromatu przywołujące na myśl ciepłe, słoneczne dni lata. Przede wszystkim jest to prawdziwa skarbnica witamin, antyoksydantów i składników mineralnych istotnych z punktu widzenia np. wzmocnienia odporności, profilaktyki chorób układu krążenia, serca czy układu moczowego. Dlatego warto wpisać ww. produkty na listę prezentów.

Jak widać pomysłów i inspiracji na tzw. „zdrowe prezenty” jest wiele. Dzięki nim możemy wyrazić głęboką troskę o zdrowie naszych bliskich. A że zdrowie w dobie pandemii jest szczególnie cenne, wartość takich prozdrowotnych prezentów wzrasta. Dlatego zachęcam do zwrócenia swojej uwagi i kreatywności w kierunku właśnie takich podarunków, które nie tylko będą źródłem radości dla naszych bliskich ale też dobrego samopoczucia. 

Emilia Burska-Florczyk

dietetyk kliniczny

1. H. Kunachowicz, I. Nadolna, K. Iwanow, B. Przygoda, Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw, PZWL 2012

2. R. Wierzejska, Wpływ picia herbaty na zdrowie – aktualny stan wiedzy, Przegląd emidemiologiczny, 2014; 68: 595 - 599

3. M. Pelczyńska, P. Bogdański, Prozdrowotne właściwości kawy, Varia Medica 2019 tom 3, nr 4, strony 311–317

4. Milena Bąkowska, Katarzyna Janda, Właściwości prozdrowotne wybranych miodów, Pomeranian Journal of Life Sciences 2018;64(3):147-151

5. M. Czajkowski , K. Czajkowska, M. Sokołowska-Wojdyło, M. Matuszewski, W. Połom  R. Nowicki, Miód Manuka i jego zastosowanie w medycynie, Farmacja współczesna 2017; 10: 36-41